წინამდებარე სტატიაში  წარმოვადგენთ საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის მიერ 1918-1921 წლებში შემუშავებულ საგანმანათლებლო პოლიტიკის მოკლე მიმოხილვას. ჩვენი მიზნია, დავადგინოთ საგანმანათლებლო პოლიტიკის მნიშვნელობა ქვეყნის ნაციონალური იდენტობის ფორმირების თვალსაზრისით.

შექსპირის „იულიუს კეისრის“ სტურუასეული ინტერპრეტაცია პოსტმოდერნისტულ მხატვრულ და იდეურ ჭრილშია გააზრებული. ანალიზის შედეგად  წარმოდგენილია თემები და პრობლემები, რომლებიც შექსპირის პიესისა და სტურუას სპექტაკლის მთავარი იდეაა. სპექტაკლში შექსპირის მეტაფორა „მთელი მსოფლიო სცენაა“ გამოხატავს არა მხოლოდ თანამედროვე სინამდვილეს, არამედ – ბიბლიურ, ფიქციურ და თეატრალურ რეალობას, რომელიც ინტერტექსტუალობისა და მეტა-თეატრის მხატვრული ტექნიკითაა წარმოდგენილი.

მოჰამად ქაზემი ნადერ შაჰ ავშარის თანამედროვე ისტორიკოსია ( XVIII ს.). მის თხზულებაში „ალემ არა-ი ნადერი“ („ნადერის ქვეყნის დამამშვენებელი ისტორია“) არაერთი ცნობაა დაცული ირან-საქართველოს ურთიერთობის შესახებ. წინამდებარე სტატიაში გამოვთქვამთ მოსაზრებას ქაზემის იმ ცნობის შესახებ, რომელიც ნადერ შაჰის და თეიმურაზ II-ის ერთ-ერთი ქალიშვილის კავშირის შესახებ მოგვითხრობს.

სტატიაში განხილულია ლიტერატურის, კერძოდ, სოცრეალიზმის როლი ახალი საბჭოთა ელიტის ჩამოყალიბების პროცესში, რომელიც შრომის გმირობის ტიტულის მინიჭებას დაეფუძნა.  სოცრეალიზმი თავისებურ განზომილებად გადაიქცა ახალი გმირებისათვის, რომელთა ასპარეზი ფაბრიკა-ქარხნებსა და ველ-მინდვრებში გაიშალა. საბჭოთა რეპრესიების, ახალი წოდების დაარსებისა და ერთიანი მხატვრული მეთოდის – სოცრეალიზმის ჩამოყალიბების დროში თანხვედრა საბჭოთა იდენტობების ქვაკუთხედად და ელიტარულობის გაგების დეკონსტრუქციის საფუძვლად იქცა. 

მეოცე საუკუნე „ტრავმების საუკუნედ“ იწოდება. კოლექტიური ტრავმის შესწავლა კულტურის კვლევების ერთ-ერთ მნიშვნელოვან მიმართულებად ჩამოყალიბდა. დაგროვდა სხვადასხვა ქვეყანაში ტრავმის შემთხვევების კვლევების გამოცდილება. საქართველოს რეალობა ტრავმების თეორიათა ჭრილში ნაკლებადაა შესწავლილი. ნაშრომის მიზანია, წარმოვაჩინოთ, რამდენადაა ასახული დამოუკიდებლობის შემდგომ შექმნილ მხატვრულ ლიტერატურაში 90-იანი წლების ტრავმული მოვლენები, როგორაა იგი გაანალიზებული, გააზრებული და ინტერპრეტირებული.

სტატიაში განხილულია 1879-1928 წლებში შექმნილი ქართული პუბლიცისტიკის ზოგიერთი ნიმუშის მიხედვით ქართულ სახელმწიფოში სხვადახვა  ეთნიკური უმცირესობის თანაცხოვრების საკითხები  როგორც  ისტორიულ ჭრილში, ასევე სახელმწიფოებრივი მნიშვნელობითა და პოლიტიკური მიზნებით, რაც ქვეყანაში  ეთნიკურ უმცირესობათა ცხოვრების ტოლერანტული გარემოს შექმნას ემსახურება.

სტატია ეხება იბერიაში ჯერ კიდევ აქემენიანთა პე­რი­ოდში აჰურა მაზდას კულტის  შემოეღწევის ფორმას. აღსანიშნავია, რომ, როგორც იბე­რია, ისე კოლხეთი მოქცეული ჩანს აქემენიანთა იმპერიის პოლიტიკური გავლენის სფეროში. კვლევა ჩატარდა წერილობითი წყაროების მწირ და ლაპიდარულ, თუმცა საინტერესო ცნობებსა და არქეოლოგიურ თუ ეთნოგრაფიული მონაცემებზე დაყრდნობით, რაც სიახლეა და მიზნად ისახავს იმის გარკვევას, არსებობდა თუ არა აქ აქემენიანთა ეპოქამდე ცეცხლმსახურების რომელიმე უცნობი ფორმა ან კულტი, რომელიც შორს იდგა ზოროასტრიზმისგან.  

ნაშრომში გაანალიზებულია თვითშემეცნების პრობლემა დავით გურამიშვილის „დავითიანში“. ნაწარმოების მიხედვით, ყრმობა, ერთი მხრივ, მოიაზრება, როგორც ასაკობრივი სიმცირე და, მეორე მხრივ, როგორც ადამიანის სულიერი გაჭაბუკების სიმბოლო. თვითშემეცნების მოსურნე დავით გურამიშვილი ცდილობს, სახელი დაიმკვიდროს მომავალ თაობებში. ბიბლიური მოწოდების კვალობაზე, პოეტს თავად სურს სულიერი გაჭაბუკება, რათა ჩასწვდეს ღვთაებრივ ჭეშმარიტებას.

წინამდებარე სტატიაში განხილულია რუსთველის „ვეფხისტყაოსნის“ პერსონაჟთა ჰიპერბოლიზებული ქმედებანი. მსჯელობას წარვმართავთ უშუალოდ ეპოქის,  შუასაკუნეობრივი  აზროვნებისა და მსოფლმხედველობის ჭრილში, რაც, ვფიქრობთ, საინტერესო დასკვნების გაკეთების საშუალებას მოგვცემს. საკითხისადმი ამგვარი მიდგომა ერთგვარი სიახლეა ქართულ სამეცნიერო ლიტერატურაში.

ნაშრომი მიზნად ისახავს „ცხოვრებათა“ ჟანრის ნათარგმნი აგიოგრაფიული თხზულებების, კერძოდ, ანტონი დიდის, ეფრემ ასურის,  საბა განწმენდილისა და იოვანე ოქროპირის „ცხოვრებათა“ სიუჟეტურ-კომპოზიციური თვალსაზრისით მიმოხილვას, მათ შორის არსებული პარალელების საფუძველზე მსგავსი თუ განსხვავებული კომპოზიციური შაბლონური ელემენტების გამოვლენას.

ნაშრომის მიზანი ჯონ დონის სატრფიალო ლექსში – „წმინდანთა ნაწილები“ –მოცემული მეტაფიზიკური მახვილგონიერებისთვის დამახასიათებელი ნიშნების განსაზღვრა და ანალიზია. „წმინდანთა ნაწილები“ დონისთვის ესოდენ დამახასიათებელი ურთიერთსაწინააღმდეგოთა ძალდატანებითი კავშირის ერთ-ერთი საუკეთესო ნიმუშია, რომელიც ასახავს ავტორის დაინტერესებას მატერიალური და „მეტაფიზიკური“ სამყაროს საერთო ნიშნებით. პრობლემები, რომელთაც ჯონ დონი საკუთარ პოეზიაში ეხება მარადიულია და თანამედროვე მკითხველისთვისაც საინტერესოა.

წინამდებარე ნაშრომის საკვლევი თემაა ერთ-ერთი მოდერნისტული მიმდინარეობა – იმაჟიზმი, რომელმაც დასავლურ ლიტერატურაში სულ რამდენიმე წელი იარსება, მაგრამ მის განვითარებაში ღრმა და სერიოზული კვალი დატოვა, იმჟამინდელ ქართულ ლიტერატურულ სინამდვილეს კი თითქოს გვერდი აუარა. სტატიაში საუბარია იმაჟიზმის რეცეფციაზე ქართულ ლიტერატურათმცოდნეობასა და თანამედროვე თარგმანებში; განხილულია იმაჟიზმის ესთეტიკა და იმაჟის შექმნის სპეციფიკა; მოკლედაა მიმოხილული ამ მიმდინარეობის ერთ-ერთი ფუძემდებლის, ეზრა ლუმის პაუნდის პოეზიის ქართული თარგმანები. 

სტატიაში განხილულია მადლიერების გამოხატვის ვერბალური და არავერბალური საშუალებები ინტერნეტ-მიმოწერასა და სოციალური ქსელებით კომუნიკაციის პროცესში. კვლევის ძირითადი სფეროებია – პრაგმატიკა და სოციოლინგვისტიკა. კვლევის თეორიულ საფუძველს წარმოადგენს ენის ფუნქციები, სამეტყველო აქტების თეორია, თავაზიანობის თეორია და კულტუროლოგია. სტატიის სამეცნიერო სიახლეს წარმოადგენს ის, რომ    მადლიერების გამოხატვის ფორმები გაანალიზებულია თანამედროვე საკომუნიკაციო არხებთან მიმართებით, ამასთან, მადლიერება განხილულია, როგორც ენის ექსპრესიული და ფატიკური ფუნქციების გამოხატულება. მადლიერება ასევე შესწავლილია, როგორც თავაზიანობისა და „სახის“ შენარჩუნების სტრატეგია. მადლიერების გამომხატველი გამონათქვამები მიჩნეულია „ბიჰებიტივებისა“ და „ექსპრესივების“ ჯგუფის სამეტყველო აქტებად. ემპირიული მასალა აღებულია ვირტუალური მონაცემებიდან, კერძოდ, ყველაზე პოპულარული სოციალური ქსელიდან  – Facebook. საანალიზო მასალად აღებულია ელ-ფოსტის საშუალებით გაგზავნილი წერილები, პირადი შეტყობინებები, „კედლის პოსტები“ და კომენტარები. კვლევის შედეგები საინტერესო იქნება პრაგმატიკის, სოციოლინგვისტიკის, სამეტყველო აქტების თეორიის, ენის ფუნქციების, სამეტყველო ეტიკეტის და თავაზიანობის თეორიის სფეროებით დაინტერესებული მკვლევრებისთვის.  

სტატია ეხება აფხაზური ენის ფრიკატივი ფონემების დისტრიბუციულ-სტატისტიკური კანონზომიერების დადგენას. კვლევა ჩატარდა აფხაზური ენის ეროვნულ კორპუსზე დაყრდნობით. ამგვარი კვლევა სიახლეა აფხაზური ენის ფონეტიკა-ფონოლოგიის საკითხების შესწავლისას და მიზნად ისახავს კორპუსული კვლევების გამოყენებას დასახელებული საკითხის გამოწვლილვით გამოკვლევისთვის. 

წინამდებარე  სტატია ეძღვნება ორი ქართველი პრეზიდენტის სიტყვებისა და მიმართვათა ტექსტების ლინგვისტურ ანალიზს ნ. ფეარკლოს მიერ აღწერილ მოდელზე დაყრდნობით. კერძოდ, საანალიზო მასალად გამოყენებულია საქართველოს პირველი და მეოთხე  პრეზიდენტების – ზვიად გამსახურდიასა და გიორგი მარგველაშვილის – სიტყვები და მიმართვები  (1 საათი და 15 წუთი, 8500  სიტყვა). ამ მიმართვათა ტექსტების (ახალი წლის და 26 მაისის აღლუმზე გაკეთებული მიმართვები,  ზ. გამსახურდიას მიერ დევნილობაში გაკეთებული მიმართვები...) ანალიზისას ყურადღება გამახვილებულია იმ ლინგვისტურ მარკერებზე, რომელთა საშუალებითაც ორივე პრეზიდენტი ცდილობს საკუთარი პოზიციისა და სახელმწიფოებრივი იდეოლოგიის წარმოჩენას, მისი ვალიდურობის დასაბუთებასა და, შესაბამისად, საზოგადოების  მხარდაჭერის მოპოვებას ან  შენარჩუნებას.

ნაშრომი ეხება ინგლისური ენიდან არაერთი მნიშვნელოვანი ნაწარმოების მთარგმნელს – მოსე ქარჩავასა და მის თარგმანებს. მკვლევარი მიმოიხილავს შემოქმედის ბიოგრაფიას (რომელიც დღემდე არ არის გამოკვლეული) და ბაირონის ლირიკის თარგმანებს, მსჯელობს მთარგმნელის მიერ გამოყენებულ მეთოდზე, ინგლისურ-ქართულ შესაბამისობებსა და მხატვრულ თავისებურებებზე და ა. შ.

სტატიაში წარმოდგენილია ედგარ პოს ლექსის „to Helen“ რუსული და ქართული (მათ შორის საკუთარი) თარგმანების შეპირისპირებითი ანალიზი, რომელიც იმის გამოვლენას ემსახურება, თუ რამდენად ადეკვატურად არის მათში გადმოტანილი დედანში მოცემული ყველა სახის ინფორმაცია, ასევე ლექსის სტილი, ხატოვანება, რითმული წყობა და მუსიკალობა.