კულტურული და სავაჭრო ურთიერთობები ცენტრალურ ამიერკავკასიაში (გრაკლიანი გორა)

გრაკლიანი გორის  ნამოსახლარი და სამაროვანი მდებარეობს საქართველოში,   სოფ. იგოეთისა და სამთავისის ტერიტორიაზე. აქ მიკვლეული ძეგლები სხვადასხვა პერიოდს განეკუთვნება: 1. პალეოლითი; 2. ენეოლითი; 3. ადრე ბრინჯაოს ხანა; 4. გვიანი ბრინჯაოს/ადრერკინის  ხანა; 5. განვითარებული რკინის ხანა (ძვ. წ. VIII-VII სს.); 6. ძვ.წ. VI ს.;  7. ძვ.წ. V-IV სს.;  8. ძვ. წ. IV-III სს.; 9. ძვ. წ. III-II სს.; 10. ძვ. წ. II-I სს.

საკვანძო სიტყვები: ნამოსახლარი, სამაროვანი, საკურთხევლები, მესოპოტამიური, აქემენიდური.

 
 
 
 

აბსურდის პრობლემა ლიტერატურულ გროტესკში

თანამედროვე ლიტერატურულ გროტესკში განსხვავებული ინტონაცია  შემოიტანა „აბსურდის ლიტერატურამ". ეს ის შემთხვევაა, როდესაც გროტესკი შერწყმულია არა სატირასთან, როგორც ტრადიციულად კლასიკურ ლიტერატურაშია მიღებული, არამედ აბსურდთან. სტატიაში მე-20 საუკუნის ლიტერატურის  მაგალითზე განხილულია გროტესკი, როგორც მხატვრული პირობითობის განსაკუთრებული საშუალება.

საკვანძო სიტყვები: ლიტერატურა, გროტესკი, აბსურდი, მე-20 საუკუნე.

 
 
 
 

თბილისური მეტყველება (ისტორია და თანამედროვეობა)

სტატიაში განხილულია საქართველოს დედაქალაქის (თბილისის) სამეტყველო თავისებურებები. აღნიშნულია, რომ   ჯერ კარგად არ არის გათავისებული თბილისის მეტყველების ერთ მთლიან თბილისურ დიალექტად ან ქალაქის სოციალურ სტრატებად (სოციალურ დიალექტებად) მოაზრების საკითხი. სტატია ქალაქური მეტყველებისათვის სპეციალური კვალიფიკაციის მინიჭებას ისახავს მიზნად.

საკვანძო სიტყვები: სოციალური დიალექტი, სტრატი, მდაბიური მეტყველება, ენობრივი იდენტობა, სასაუბრო ენა.

 
 
 
 

ამირანის ეპოსის ადიღური ვარიანტები

ადიღურ ზეპირსიტყვიერებაში "ამირანის" ეპოსი, ცნობილი მიჯაჭვული ბუმბერაზის სახელით, ერთობ მწირი, მხოლოდ ეპიზოდური სახით არის წარმოდგენილი. ჩრდილო კავკასიის ხალხებში არსებულ ანალოგიურ გადმოცემებს შორის შინაარსით ის ყველაზე ახლოს დგას ყაბარდოულ ვარიანტებთან, რომლებიც შედარებით უფრო ვრცელია. ადიღურ ფოლკლორში "ამირანიანიდან" შემორჩენილია მხოლოდ იალბუზზე მიჯაჭვის მოტივი, უცნობია გმირის სახელი, მისი დასჯის მიზეზი და სხვა მრავალი მნიშვნელოვანი ეპიზოდი.

საკვანძო სიტყვები: ამირანი, ეპოსი, ადიღე, იალბუზი, ბუმბერაზი.

 
 
 
 

მრავლობითი რიცხვის გამოხატვის პრობლემა ერთი ტიპის რთული წინადადების კავშირში

კვლევა თანამედროვე ქართულ ენაში მაქვემდებარებელ კავშირში ("რომელიც") მრავლობითი რიცხვის ასახვას შეეხება. ნორმის მოწესრიგების მიზნით, მიგვაჩნია: გათვალისწინებულ იქნეს იმ წინადადების წევრის გრამატიკული ფორმა, რომელსაც კავშირი მიემართება და ამავე წევრის სინტაქსური ურთიერთობა ძირითად კოორდინატებთან - ზმნა-შემასმენლებთან - რიცხვის კატეგორიის თვალსაზრისით.

საკვანძო სიტყვები: ნორმატიული ენა, კავშირის როლი, შეთანხმება.

 
 
 
 

დიალოგისა და მონოლოგის ურთიერთქმედების საკითხისთვის

დიალოგსა და მონოლოგთან დაკავშირებული საკითხების კვლევა ერთ-ერთი აქტუალური პრობლემაა თანამედროვე ლიტერატურათმცოდნეობაში. გარკვეულ თავისებურებას ქმნის მათი ურთიერთკავშირი და მონაცვლეობა იმ დონეზე, რომ მათ შორის საზღვრები ქრება. სტატია შეისწავლის აღნიშნულ საკითხს როგორც თეორიული, ისე პრაქტიკული თვალსაზრისით.

საკვანძო სიტყვები: დიალოგი, მონოლოგი, ავტორი-ნარატორი, ალტერ-ეგო.

 
 
 
 

„საკუთრების მინდობასთან” დაკავშირებული ტერმინები ქართულ, რუსულსა და ინგლისურ ენებში (“საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის“, „რუსეთის ფედერაციის სამოქალაქო კანონმდებლობისა“ და „მონტანას კოდექსის“ მიხედვით)

საკუთრების მინდობა"  ინგლისურ-ამერიკული სამართლის სისტემისთვის დამახასიათებელი ინსტიტუტია. დღეს იგი  სხვადასხვა მოდიფიკაციით მკვიდრდება კონტინენტური ევროპის სამართლის სისტემაშიც. ნაშრომში წარმოდგენილია „საკუთრების მინდობის" ინსტიტუტთან დაკავშირებული ქართული, რუსული და ინგლისური ტერმინების შესწავლის ცდა საქართველოს, რუსეთისა და ამერიკის კანონმდებლობათა შეპირისპირებითი ანალიზის საფუძველზე.

საკვანძო სიტყვები: საკუთრების მინდობა, ქონების მინდობილი მართვა, ბენეფიციარი, საკუთრების მიმნდობი, მინდობილი მესაკუთრე.

 
 
 
 

სახარების ოშკური ხელნაწერის (ათონ. 62) კოდიკოლოგიურ-ტექსტოლოგიური ანალიზი მათეს სახარების მაგალითზე

სტატიაში მოცემულია  ოთხთავის XI საუკუნის ათონური ხელნაწერის (ათონ. 62) მათეს სახარების ტექსტის კოდიკოლოგიურ-ტექსტოლოგიური ანალიზი, რის საფუძველზეც დადგენილია მისი მიმართება  ოთხთავის ქართული თარგმანის დღეისათვის ცნობილ სხვა რედაქციებთან.

საკვანძო სიტყვები: სახარება, ოშკი, გიორგი მთაწმინდელი, ხელნაწერი.

 
 
 
 

მეგრულ - ქართული ინტერფერენციებისათვის

ნაშრომის მიზანია, წარმოაჩინოს ენობრივი კონტაქტის რამდენიმე ასპექტი ქართველური ენების მაგალითზე. წარმოდგენილია მეგრულ-ქართული ინტერფერენციები მორფოსინტაქსისა და პროსოდიის დონეზე. საკითხი განხილულია ინტრაეთნიკური კომუნიკაციის ფარგლებში და ეყრდნობა  ორენოვანი ავტორის ლინგვისტურ დაკვირვებებს.

საკვანძო სიტყვები: სოციოლინგვისტიკა, ბილინგვიზმი, დიგლოსია.

 
 
 
 

მთიელთა მიგრაციის დასაწყისი დასავლეთ საქართველოში წელთაღრიცხვების მიჯნაზე

ნაშრომში განვიხილავთ ჯერ სტრაბონისა და სხვა ისტორიკოსების მონაცემებს, რომლებიც დასავლეთ საქართველოს ტერიტორიაზე არ იცნობენ ან, ყოველ შემთხვევაში, არ ასახელებენ აფხაზურ-ადიღეურ ტომებს, ხოლო შემდეგ იმ ისტორიკოსების მონაცემებს მიმოვიხილავთ (პლინიუსი და არიანე), რომლებიც აფხაზურ-ადიღეურ ტომებს პირველები იხსენიებენ დასავლეთ საქართველოს ტერიტორიაზე.  ასევე, სტატიაში განვიხილავთ  სხვადასხვა მთიელი ტომის - აბასგების, აფშილების, ლაზების, სანების  - მიგრაციის მიზეზებს.

საკვანძო სიტყვები: კოლხეთი, ჰენიოხები, აფშილები, კერკეტები, აფხაზეთი.